Hai tiêu chí đề xuất quyết định tỉnh thành không phải sáp nhập

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về việc sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, huyện và xã, dự thảo Nghị quyết quy định tiêu chí sắp xếp được xây dựng dựa trên sáu yếu tố quan trọng: diện tích tự nhiên, quy mô dân số, lịch sử - văn hóa - tôn giáo - dân tộc, địa kinh tế, địa chính trị, và quốc phòng - an ninh.

Hai tiêu chí quan trọng nhất là diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo Nghị quyết 1211 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, được sửa đổi và bổ sung vào năm 2022.

Hai trường hợp không bắt buộc sắp xếp

Dự thảo Nghị quyết đưa ra hai trường hợp đơn vị hành chính không bắt buộc phải sắp xếp:

• Đơn vị hành chính có vị trí biệt lập, khó kết nối giao thông với các khu vực hành chính liền kề.

• Đơn vị có vị trí chiến lược quan trọng, nếu thực hiện sắp xếp sẽ ảnh hưởng đến an ninh - quốc phòng và chủ quyền quốc gia.

Trên cơ sở các tiêu chí này, Bộ Nội vụ đề xuất 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh không thuộc diện sắp xếp gồm: Hà Nội, Thừa Thiên Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.

Theo dự kiến, 52 tỉnh, thành phố sẽ thực hiện sắp xếp, bao gồm 4 thành phố trực thuộc Trung ương: Hải Phòng, TP.HCM, Đà Nẵng và Cần Thơ; cùng 48 tỉnh khác như Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hòa Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang.

Sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Dự thảo Nghị quyết cũng xác định tiêu chí và số lượng đơn vị hành chính cấp xã, phường sau khi sắp xếp. Theo đó:

• Một xã mới sau sắp xếp phải có diện tích tự nhiên và dân số đạt ít nhất 300% so với tiêu chuẩn hiện hành.

• Đối với xã miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia trên đất liền và có từ 30% dân số là người dân tộc thiểu số, quy mô dân số tối thiểu là 7.500 người.

• Một phường mới sau sắp xếp phải có diện tích tối thiểu 35 km² và dân số từ 50.000 người trở lên. Với phường miền núi, vùng cao, con số này là 35.000 người.

Trường hợp một xã hoặc phường mới được hình thành từ việc sắp xếp bốn đơn vị hành chính cấp xã trở lên, thì không cần đánh giá theo tiêu chuẩn diện tích và dân số.

Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, tổng số đơn vị hành chính cấp xã, phường sẽ giảm tối thiểu 70% và tối đa 75% so với hiện tại. Theo đó, có 9.996/10.035 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp, đồng nghĩa với việc chỉ còn lại 39 đơn vị hành chính cấp xã không phải sắp xếp.